Lopikerwaard

Op een zomernacht in 2013 doorkruist een donkerblauwe Ford Fiesta de Lopikerwaard. Aan het stuur zit Merlijn van der Wardt (IJsselstein, 1977), 
op de achterbank liggen een statief en een Canon EOS 5D. De wind waait, de bomen ruisen, een hond blaft, een boer wordt wakker, schuift het gordijn opzij en tuurt naar buiten.

De Lopikerwaard, een rechthoekig poldergebied in het Groene Hart, wordt ingeklemd tussen de Hollandse IJssel in het noorden en de Lek in het zuiden. 
De dorpjes heten Zevender, Polsbroek, Uitweg of Cabauw; aan de dijk rondom liggen Oudewater, Montfoort, IJsselstein en Lopik. 
Vergeleken bij het overgrote deel van de Randstad is het er dunbevolkt en donker.

Het donker is wat Merlijn wil vastleggen. Als het even kan op de rustigste nachten van de week, die van zondag op maandag, trekt hij eropuit. 
Door de inwoners wordt hij met achterdocht tegemoet getreden, en het is natuurlijk ook ongewoon, een fotograaf in de nacht. 
Merlijn heeft het gevoel dat hij iets illegaals doet.

Het tweede dat hem zal bijblijven is het altijd klinkende geluid van de bomen, het riet en het gras in de wind.

En wat hem ten slotte opvalt is dat juist de aanwezigheid van kunstlicht het donker accentueert: een lantaarnpaal, de lichtjes langs een snelweg in de verte. 
‘Lichten die de nachten intact laten’ - het is een zinsnede uit Vallende ouders van A.F.Th. van der Heijden. 
Juist door dat kunstlicht is het gevoel dat sommige beelden oproepen unheimisch en lijkt er gevaar om de hoek te schuilen.

Merlijn streeft naar eenvoud in zijn fotografie, maar zonder mystiek blijven de foto’s leeg. Sommige onderwerpen, zoals de te fel, of een paar kilometer verderop helemaal niet 
verlichte sluizen in de Lek, laat hij passeren.

Het beeldscherm op zijn camera is klein. Pas ‘s ochtend thuis kan hij het resultaat van zijn inspanningen goed beoordelen: foto’s waarvan hij veel verwacht, blijken 
tegen te vallen; andere pakken poëtisch of esthetisch verrassend goed uit.

Zo, in vijftien voorjaars- en zomernachten, ontstaat langzaamaan een serie, die de mensen uit de streek tijdens de Atelierroute Lopikerwaard op 6 september 2013 voor 
het eerst zien. Aandachtig zoeken ze naar herkenningspunten. ‘Goh ja,’ zegt iemand. ‘Zo ziet het eruit. Maar zo kijken we er nooit naar.’

Carel Helder, 12 januari 2014